Terapia akceptacji i zaangażowania
Terapia akceptacji i zaangażowania jest podejściem psychoterapeutycznym stworzonym przez Stevena C. Hayesa, Kellyego G. Wilsona i Kirka Strosahla. W skrócie zapisywana jest ACT, czytane jest jako jedno słowo, nie jako oddzielne litery. Podkreślono w ten sposób znaczenie działania jakie podejmuje się w tej terapii.
Skąd wywodzi się terapia akceptacji i zaangażowania?
ACT należy do kontekstowej nauki o zachowaniu CBS (contextual behavioral sience). CBS to „strategia rozwoju wiedzy naukowej i praktycznej, która opiera się na podstawowych zasadach rządzących zachowaniem i formułuje pojęcia oraz tworzy metody postępowania tak, aby dało się z maksymalną precyzją, w jak najszerszym zakresie oraz w pogłębiony sposób przewidywać zachowania jednostek i grup oraz oddziaływać na te zachowania.” Stowarzyszenie, które zajmuje się naukami kontekstualnymi jest Association for Contextual Behavioral Science. Natomiast w Polsce ACBS Polska. Ten nurt wywodzi się z behawioryzmu.
Fale Terapii akceptacji i zaangażowania
I fala behawioryzmu
Behawioryzm został zapoczątkowywany przez Johna B. Watsona w 1913 roku. W tym właśnie roku Watson wydał manifest „Psychologia, jak widzi ją behawiorysta”. Behawioryzm zakładał, że psychologia to obiektywna forma obserwowania bodźców i ich wpływu na zachowanie. Do znanych przedstawicieli tego nurtu należeli: Watson, Pavlov, Thorndike czy Skinner. Swoją uwagę kierowano głównie na to co obserwowalne na zewnątrz. Najważniejsze odkrycia pierwszej fali to warunkowanie klasyczne i instrumentalne. ACT najwięcej czerpie z radykalnego behawioryzmu, który kształtował Skinner.
II fala poznawczo-behawioralna
W drugiej fali zapoczątkowanej w latach siedemdziesiątych XX wieku, oprócz obserwowania tylko zewnętrznych zachowań, skupiono się na tym, co dzieje się w wewnątrz człowieka. Głównymi przedstawicielami terapii poznawczej byli Beck i Ellis. Skupili się oni na treści procesów poznawczych: myśli i przeżyć wewnętrznych oraz to jak one wpływają na zachowanie. Zdefiniowali oni schemat poznawczy, myśli automatyczne czy zniekształcenia poznawcze.
III fala nauk kontekstualnych
Trzecią falą są właśnie kontekstowe nauki o zachowaniu. Łączą one dokonania terapii poznawczo-behawioralnej oraz uważności i akceptacji. W skład trzeciej fali wchodzą takie terapie jak: terapia dialektyczno-behawioralna (DBT), terapia Skoncentrowana na Współczuciu (CFT), terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT), psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP), Terapia Akceptacji i Zaangażowania (ACT). Podkreślają one istotność relacji terapeutycznej, skupienia się na emocjach, wartościach czy byciu obecnym.
Pierwsze badania terapii ACT odbyły się w 1986r. Okazały się bardziej skuteczne w leczeniu depresji od terapii poznawczo-behawioralnej. Jednak nie chciano od razu jej upowszechniać. Zanim opublikowano podejście w 1999r., dopracowywaną ją. Składa się z trzech filarów: filozofii – funkcjonalizmu kontekstualnego, analizy zachowania oraz teorii ram relacyjnych.
ACT ma również źródło w terapii egzystencjalnej. Promuje działanie. Nie jest to jednak przypadkowe działanie, lecz takie które jest zgodne z wartościami człowieka. Wartości to właśnie motor napędowy tego, co jest dla ludzi ważne, czym kierują się w życiu. Podstawowe przesłanie tego modelu to: „akceptuj to, co znajduje się poza kontrolą i angażuj się w działania, które wzbogacą Twoje życie.” Terapia ACT nie koncentruje się na redukcji objawów. Nie zmienia myśli, uczuć, a relację do nich oraz skupia się na wartościowym życiu. Terapia akceptacji i zaangażowania zmienia stosunek klienta do różnych objawów, w ten sposób żyje mu się znacznie mniej cierpiąc. Patrząc na wyniki badań, można dostrzec, że sama terapia łagodzi objawy. W trakcie procesu terapeutycznego klient może odkryć swoje wartości, poznać sens życia, ale też uczy się robić przestrzeń bólowi, nieprzyjemnym myślom i uczuciom jakie przynosi życie.